 |
| Ali BABACAN |
Merkez bankası çok uzun bir süredir enflasyon hedefini tutturmayı temel amaç olarak benimsemiş durumda. Tüm diğer ekonomi politikalarını bu amaç çerçevesinde değerlendiriyor ve ona göre kararlar alıyor. Son dönemlerde hızla yükselmiş olan doları firenleyebilmek için ise çok fazla örneğini görmediğimiz kadar sert bir şekilde piyasaya müdahalelerde bulundu. Bu da Merkaz Bankası'nın enflasyon hedeflemesi ile uyumlu bir hareketti. Çünkü yükselen döviz Türkiye'nin ithalat maliyetini büyük ölçüde artırmaktaydı. Yükselen dövize paralel olarak ithal ürünlerin maliyeti artmakta ve doğal olarak da ithalatçı firmalar ürünlerin fiyatlarını TL cinsinden de artırmaktadır. Bu da fiyat artışına yol açmaktadır. Aynı zamanda hammadde ithal eden firmalar, ithal ettikleri hammaddeyi çok kısa sürede yerli firmaların ürünleri ile ikame edememekte ve dolayısıyla üretim maliyetleri artmaktadır. Bu durum da kısa süre içerisinde bu firmaları ürünlerinin satış fiyatlarını yükseltmeye zorlayacaktır. Aynı zamanda yükselen döviz petrol, doğalgaz ve kömür gibi yerli sanayinin sıklıkla kullandığı enerji giderlerini de yükseltmektedir. Aynı şekilde elektrik ihtiyacının büyük bölümünü doğalgaz çevrim santrallerinden ve termik santrallerden karşılayan ülkemizde elektriğin maliyeti de yükselmektedir. Muhtemelen yakın zamanda elektriğe yüksek sayılabilecek bir oranda zam gelecektir. Tüm bunlar hem ithal ürünlerin fiyatını artırmakta, hem de yerli sanayinin üretim maliyetini artırdığından ve artırmaya devam edeceğinden, yerli ürünlerin de fiyatlarında yükselişe neden olmaktadır ya da olacaktır. Bu kaçınılmaz bir gerçektir.
Dolar TL karşısında çok kısa bir süre içerisinde 1,5-1,6 seviyelerine inerse, yerli sanayici ve ithalatçı firmalar, geçen süreçteki zararlarını sineye çekebilir ve fiyat artışına gitmeyebilir. Bu bir olasılıktır. Ancak MB'sının görülmemiş sertlikte müdahalelerine rağmen doların sadece küçük bir miktar gerilemesi ve kısa sürede yükseliş trendine devam etmesi, böyle bir olasılığın en azından kısa bir sürede gerçekleşmesi olasılığının oldukça zayıf olduğunu gösteriyor. Bu durumda yüksek döviz ile yaşamaya alışmamız gerekiyor demektir. Ancak bu durumun her bakımdan maliyetleri ve dolayısıyla enflasyonu artırıcı etkisi de önümüzde katıksız bir gerçek olarak duruyor. Bu durumda sayın Ali Babacan'ın enflasyondaki yükselişin geçici olduğu ifades, en azından kısa ve orta vadede gerçekçi değildir. Uzun vadede ise zaten herşey olabilir.
